Rekrutacja do gimnazjum może przebiegać różnie, w zależności od poszczególnych szkół. Bardzo często jednak rekrutacja do gimnazjów samorządowych odbywa się z wykorzystaniem elektronicznego systemu. Rekrutacja do gimnazjum wymaga dostarczenia dokumentów, takich jak świadectwo ukończenia szkoły podstawowej. Istotny jest także przebieg egzaminu szóstoklasisty, a także uzyskany z niego wynik.
Najczęściej na początku lipca komisja rekrutacyjna gimnazjów informuje o listach kandydatów przyjętych oraz nieprzyjętych. Natomiast w ciągu siedmiu dni od dnia podania do wiadomości publicznej listy kandydatów nieprzyjętych i przyjętych, rodzice mogą wystąpić ze specjalnym wnioskiem o uzasadnienie, czyli opis Dlaczego kandydat nie został przyjęty do danego gimnazjum. Uzasadnienie to sporządzane jest przez Komisję rekrutacyjną w terminie pięciu dni od wystąpienia przez rodzica ze stosownym wnioskiem. Tego typu uzasadnienie musi zawierać wszystkie przyczyny odmowy przyjęcia ucznia, a także najniższą liczbę punktów, która uprawnia do przyjęcia do gimnazjum. Niezbędne jest także wskazanie jaką liczbę punktów uzyskał kandydat w postępowaniu rekrutacyjnym. Na tym etapie rodzice mogą również odwołać się od rozstrzygnięcia komisji rekrutacyjnej.
Głównym kryterium przyjęcia do gimnazjum jest wynik uzyskany z egzaminu szóstoklasisty. Istotne są także oceny widoczne na świadectwie szkolnym. Jeżeli natomiast w związku z postępowaniem rekrutacyjnym w danej placówce oświatowej nadal pozostają wolne miejsca, wówczas niezbędne jest przeprowadzenie postępowania uzupełniającego.
Rekrutacja uzupełniająca przebiega w identyczny sposób, czyli rodzice składają wnioski do gimnazjum w papierowej formie lub w systemie elektronicznym. Po czym szkoła ogłasza do publicznej wiadomości listę osób przyjętych i nieprzyjętych do danego gimnazjum. Niezbędne jest tak że ogłoszenie harmonogramu rekrutacji oraz wszelkich wskazówek dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie.